Randstadrail
Infrastructuur, een hobby. Sinds ik zoals velen wegens prijsdruk buiten (nouja, op de rand van) de Randstad ben gaan wonen, is mij duidelijk geworden hoe slecht het OV netwerk in Nederland is. In vergelijking met andere west-Europese hoofdsteden zoals Parijs, Berlijn of Londen is het netwerk in Nederland zeer grofmazig. Waar die andere steden een metro-, lightrail- of treinstation in bijna elk blok van 500 meter hebben, is dat dramatisch veel lager hier, met name omdat we hier nauwelijks metro en lightrail hebben. Voor de goede orde, trams telt men niet als lightrail, daar is die te traag voor. Immers, een goed netwerk is fijnmazig en snel genoeg om reistijden binnen het gebied binnen de perken te houden. In die andere steden kun je twee willekeurige punten meestal binnen een uur bereiken, maar in de Randstad lukt dat bij lange na niet. Het is overigens jammer dat dit weinig ingezien wordt, immers, stedelingen wonen meestal net dicht genoeg bij Centrale Stations om de afstand niet te voelen (al is de dorpsmentaliteit in mijn ervaring erg sterk in Nederland: een Amsterdammer gaat niet werken in Rotterdam, terwijl die afstand niets geks zou zijn in vergelijkbare urbane regio’s). Woon je verder van het station, dan kom je al gauw inde ook grote groep autorijders. Mijn woon-werk afstand is 40km (waarvan werk in Amsterdam, op 10 minuten lopen van een station), maar het OV is 1u50 volgens de planner, terwijl de auto, zelfs met file, niet meer dan een uur is, zonder file 30 minuten. Dan is OV ook nog eens duurder, inclusief afschrijving van de auto.
Er zijn helaas geen overzichtskaarten van stations in de Randstad (of Nederland) waar meerdere modaliteiten in worden opgenomen. Misschien onderdeel van het probleem: we kijken hier op het verkeerde niveau en in hokjes. Een kaart van de Randstad (of desnoods Nederland) met daarin de lightrail en metrostelsels opgenomen is wat een handige student met GIS in elkaar zou moeten zetten. In elk geval, wat ik wel kan vinden is de lijst heavy rail stations in Londen, 369, en hier de lijst Nederlandse treinstations, een ronde 400. Bij de Londense lijst zit de overground, dus we moeten eigenlijk de Randstadrail bij de NS optellen, maar dan eigenlijk ook alle niet-Randstedelijke stations weglaten. Het zal het aantal Randstedelijke ‘heavy-rail’ stations in elk geval naar beneden brengen. Greater London heeft dus ongeveer evenveel (ietsje meer waarschijnlijk) stations dan Nederland. Merk op, hier zitten dus de metrostations niet bij, en ondanks de Londense overlap, is die vergelijking zeer scheef (de liefhebber mag tellen).
Tot zover de vergelijking waaruit blijkt dat het Randstedelijke netwerk behoorlijk achterloopt. Gelukkig zijn er Nederlanders die dat doorhebben, en er iets aan doen! In Zuid-Holland hebben we sinds enkele jaren het Randstadrail netwerk, een soort grootstedelijke uitbreiding van de Rotterdamse metro (strict genomen dus geen heavy-rail, maar laat me nu even het glas halfvol zien) richting Delft en Den Haag, Zoetermeer, binnenkort Hoek van Holland, en hopelijk ooit naar Utrecht en Leiden, misschien zelfs Amsterdam. Naast de fijnmazigheid is ook de onderlinge verbondenheid immers laag in Nederland, overstappen tussen de stedelijke OVs kan enkel door eerst op een trein te stappen, in plaats van dat er langere lijnen zijn zoals de Overground, RER, of gewoon het metro-netwerk zelf. De Randstadrail maakt een mooi begin met een uitzondering zijn op deze regel, en dat gaat zo goed, dat de capaciteit van het netwerk veel sneller bereikt wordt dan men had gedacht. Goed nieuws dus, dit onderstreept dat er inderdaad behoefte is aan zo’n soort netwerk. Ik wens ze veel succes en ik wens ons allemaal veel succes met het uitbreiden van een Randstedelijk OV zoals we vinden in andere urbane regio’s van gelijke grootte en gelijke bevolkingsaantallen.
Bonus: zoek eens naar de polderspoorbanen, stoomtramlijnen en buurtspoorwegen op kaarten van voor de oorlog: ooit was het OV netwerk veel dichter!